Typologie productie

De typologie productie wordt gekenmerkt door een technisch omzettingsproces. Het technisch omzettingsproces wordt ook wel aangeduid als productieproces of transformatieproces omschreven.

Onderscheid industriële bedrijven

Er zijn drie typen te onderscheiden in de typologie productie.

• Homogene massaproductie
• Heterogene massaproductie
• Seriestuk/stukproductie

Waardekringloop industriële bedrijven

De waardekringloop van een productiebedrijf ziet er anders uit dan bij een handelsbedrijf. Zoals hierboven al beschreven vindt er een technisch omzetttingsproces plaats. Belangrijke elementen zijn de passieve en actieve productiemiddelen.

De passieve productie middelen zijn de voorraad grondstoffen en halffabricaten. De actieve productiemiddelen zijn bijvoorbeeld arbeid, machines en installaties. De passieve middelen worden met behulp van de actieve middelen in één of meerdere fases tot een eindproduct (gereed product) omgezet.

Schematisch ziet het technisch omzettingsproces er als volgt uit:

De rechthoeken zijn de voorraden en de cirkels geven de activiteiten aan in bovenstaande schema. In het schema is de relatie tussen opgeofferde en verkregen waarden zichtbaar. Bovenstaand schema is ook in een formule weer te geven.

Tep = Agr x R

Tep = Toename eindproduct
Agr =Afname grondstoffen
R = Het technisch omzettingsproces (receptuur)

De formule kan ook uitgebreid worden met de factoren arbeid en duurzame productiemiddelen. Normaliter wordt dit gedaan in (complexe) calculaties. Er zou tevens rekening gehouden moeten worden met afval en uitval.

Informatiebehoeften productiebedrijf

Een belangrijke interne informatiebehoefte binnen de productieonderneming is het fabricageresultaat. Dit resultaat ziet er als volgt uit:

 

Bekijk hier voor een uitgebreide uitleg over het fabricageresultaat.

Belangrijke informatie binnen het productiebedrijf is de externe omgeving. Dit betreft de ontwikkelingen op de afzetmarkten en informatie over de concurrentie. Dit zijn onzekere factoren en dienen continue gemonitord te worden. Het productiebedrijf dient mee te bewegen met veranderingen in de markt om op lange termijn succesvol te kunnen zijn. We spreken daarom ook wel van de kritische succesfactoren. Vanwege de relatief grote onzekerheid van de externe factoren, wordt er in de praktijk ook wel gebruik gemaakt van scenario's. Bijvoorbeeld drie scenario's: negatief scenario, neutraal scenario en een positief scenario. De vraag per scenario zal zijn: Op welke wijze speelt het productiebedrijf in wanneer één van deze scenario's zich manifesteert. Is het productiebedrijf wel opgewassen indien het negatieve scenario zich voordoet...

Interne informatie

De informatie die binnen het productiebedrijf is te verkrijgen die voortkomt uit de productieprocessen betreft:

• De kosten per te produceren eenheid (één product).
  • Man- en machine-uren per eenheid (op basis van verwachte afzet --> normale productie)
  • Normverbruik per eenheid (grondstoffen, hulpstoffen en halffabricaat + eenheden arbeid en machinegebruik per eenheid)
• Alle informatie ten behoeve van het "regelen" van de productie. Dit betekent informatie over plannen, werkvoorbereiding, opdrachtverstrekking en de voortgangscontrole. (zie uitgebreide informatie: homogene massaproductie, heterogene massaproductie, stukproductie)
  • Beschrijving van hoe een product te vervaardigen
  • Levertijden aan opdrachtgevers
  • Beschikbaarheid van passieve productiemiddel en actieve productiemiddelen.
  • Het werkelijk verbruik van deze passieve en actieve middelen.
  • Geproduceerd (gereedgekomen) gereed product.
  • Uit- en afval.
• Registratie van kwijting van gebruik van productiemiddelen. Met als doel de controle op het bestaan van de voorraad (controle op bewaring). En het voorkomen van diefstal van goederen.
  • Grondstoffen
  • Hulpstoffen
  • Halffabrikaten
  • Gereed product meldingen
• Informatie omtrent de omvang en samenstelling van de productie. Deze informatie is noodzakelijk voor de nacalculatie, kostenbeheersing en resultatenrekening.
  • Gemaakte kosten
  • Productie handelingen
  • Verkregen product
• Informatie over de loonkosten (per medewerker of groep medewerkers --> per afdeling).

Je ziet dat er relatief veel gegevens geregistreerd dienen te worden om te kunnen voorzien in de informatiebehoefte van het productiebedrijf. Gezien de complexiteit dient er ten alle tijde gewaarborgd te blijven dat de onderlinge verbanden gehandhaafd blijven. Er dient sprake te zijn van een betrouwbaar informatiesysteem.

Homogene massaproductie

In deze paragraaf wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste punten van de homogene massaproductie. Voor een uitgebreidere beschrijving van homogene massaproductie klik hier.

Bij homogene massaproductie is sprake van een hoge herhalingsfrequentie en er is daarom sprake van standaard condities. Door de grote mate van herhaling kunnen er nauwe grenzen bepaald worden voor de productienormen. Er is sprake van "harde" normen. Indien er sprake is van een vereenvoudigd proces waarbij de fabriek als één geheel is te beschouwen is de calculatie relatief eenvoudig. Door de totale begrote kosten te delen door het aantal te produceren eenheden, komt er een kostprijs tot stand. Het is alleen noodzakelijk om te afdelingen te groeperen indien er sprake is van verantwoordelijke functionarissen per afdeling. Dit wordt alleen gedaan als een functionaris (per afdeling) verantwoordelijk is voor de gemaakte kosten. In de praktijk is dit niet altijd van toepassing.

Er is een keuze tussen bepalen van het verbruik op basis van de indirecte of direct methode. De de indirecte methode maakt men gebruik van de samenhang tussen toestand en gebeuren, dit betreft de BETA-formule. Het berekende verbruik uit de BETA-formule wordt gerelateerd aan het normverbruik van de werkelijk geproduceerde eenheden (retrogrademethode). De geproduceerd eenheden kan op de directe methode (registraties in productierapporten) of indirecte methode (voorraad inventarisatie) worden verkregen. De volledigheid van de opbrengsten is bij de indirecte methode niet erg sterk.  Dit betreft "slechts" de efficiency controle met betrekking tot het verbruik van de productiemiddelen.

Bekijk hier een uitgebreide beschrijving van de typologie homogene massaproductie.

Heterogene massaproductie

Het proces van heterogene massaproductie is complexer dan die van de homogene massaproductie. Door de hoge herhalingsfrequentie van het productieproces is net als bij homogene massaproductie sprake van een harde norm. Deze harde norm komt tot uitdrukking door:

1. Bewerkings- en stuklijsten waarin de technische gegevens staan beschreven.
2. Standaardkostprijs die wordt berekend op totale kostprijs maar ook per bewerking

Bekijk hier een uitgebreide beschrijving van de typologie heterogene massaproductie.